захмнинг учламчи даври бошланади. Ушбу даврда терининг чуқур қатламлари, суяклар, ички аъзолар шикастланади. Суяклар емирилиши натижасида бурун эгарсимон бўлиб қолиши мумкин. Шунингдек, томирлар юпқаланиши натижасида ёрилиб кетиб, беморнинг ҳалок бўлиш ҳоллари ҳам учрайди. Захм юқумли манбаси орқа мияга ўтиб кетганда, одам кўр, телба, фалаж бўлиб қолиши эҳтимолдан холи эмас.
Касаллик, айниқса, зурриётга ўта салбий таъсир кўрсатади. У наслга ўтиши мумкин. Аммо, захм уруғ орқали ўтмайди. Касалликка чалинган аёлларда ҳомиладорлик боланинг тушиб қолиши ёки ўлик туғилиши билан тугайди. Бола гоҳо туғилганидан сўнг тезда нобуд бўлади.
"Т. — 32 ёш. Турмуш қурганига тўрт йил бўлса-да, фарзанд кўрмаган. Бир неча марта ҳомиладор бўлганда бўйидан тушиб қолаверган. Аеллар маслаҳатхонасига мурожаат қилмаган. Ниҳоят, у фарзанд кўради, аммо тугма захм аломатлари бўлган бола тезда нобуд бўлади. Аёл ўзида яширин захм борлигини умуман билмаган. У муттасил махсус даволанганидан сўнг фарзандли бўлишга эришди ".
Юқумли манба бола организмига ҳомила ўрни — йўлдош орқали ўтади. Йўлдошга тушган оқиш трепонемалар унда патологик ўзгаришларни вужудга келтиргач, ҳомиланинг озиқланишини бузиб, уни яшашга яроқсиз қилиб қўяди. Шу боис ҳам захм касаллигига йўлиққан аёлларда ҳомиладорликнинг 24-28- ҳафтасида бола тушиб қолиши ва ўлик туғиш ҳоллари кўп учрайди. Аёл ҳомиладорликнинг биринчи ойларида ва иккинчи ярмида, албатта, икки марта серологик текширишдан ўтиши, мабодо касаллик топилса, ўз вақтида даволаниши шарт.
Она қорнидаёқ зарарланган бола тугма захм дарди билан дунёга келади. Бундай чақалоқларнинг кўпчилиги ногирон, мажрух ва ақли заиф бўяади. Шуни унутмаслик лозимки, захм мураккаб дард ва даво даргоҳи таносил диспансерларидир! Маълумингизким, охирги пайтларда айрим атибиотик дориворларга нисбатан аллергик ҳолатлар кўпчиликда учрамоқда. Таассуфки, бу ҳол захм дардига нисбатан ишлатиладиган айрим дориворларни қўллаш имконини йўққа чиқаради. Натижада, алллергияси мавжуд бундай беморларда захм дардини даволаш ўта мушкуллик тугдиради. Ҳаётий мисол:
Ҳамкасб шифокорлардан бири ўз қариндоши ҳақида шундай ҳикоя қилади: "Яқин қариндошим Н. — 28 ёшда. У болаликдан анча нимжон бўлиб ўсди. Кўплаб дориворларга, хусусан, пениқиллин кабиларнинг барчасига аллергияси бор. Икки марта гепатит — сариқ касаллиги билан огриган. Н. бундан бир неча йиллар муқаддам уйланди. Назаримда, у тўшакда ҳам заифроқ бўлган шекилли, келиннинг оёқ олиши бежолашган. Яқинда таносил касалликлари диспансеридаги текшириш, келин "захмнинг иккиламчи даври" билан хасталанганлигини ойдинлаштирди. Таассуфки, суюқоёқ келиннинг эри бўлган Н.да "бирламми серопозитив захм" дарди топилди. Келин даво олмоқда, аммо куёвни даволашда катта муаммолар тугилди:
Биринчидан, захмга қарши антибиотикларнинг барчасига аллергияси бўлган Н.га бу дориларни қўллаб бўлмаслиги тайин эди.
Иккинчидан, мозийда кенг кўлланган висмутли дориворлар жигарга катта зарар етказади. Шундогам сурункали гепатитга чалинган беморда бу дориворларни кўллаш акс натижа бериши эҳтимолдан холи эмас.
"Қандай йўл тутиш мумкин? " — дея бошимиз қотган ".
Кўриб турибсизки, айримлар менсимай юрадиган захм касаллигини даволаш гоҳо катта мушкулликлар туғилиши мумкин. Захм таносил касалликлари шифокори томонидан аниқланиб, махсус режа асосида, муттасил ва узоқроқ вақт даволашни талаб этадиган ўта хатарли дард ҳисобланади. Ўзингизда ушбу дарднинг белгилари мавжудлигини гумон қилишингиз биланоқ тери таносил диспансерига мурожаат қилишингиз лозим